Yapay Zekâ ve 4. Sanayi Devrimi-III

Ekim 24 2017

Teknoloji

Yapay zekâ sistemi hangi bileşenlerden oluşur?

Bu sistem bir ajan ve onun çevresinden oluşur. Ajanlar onların çevresi dahilinde hareket ederler.

Bir ajan sensörleriyle çevresini algılayabilen ve effektörleriyle bu çevrede hareket eden her şeydir. Yapay zekâ ajanları kendi içerisinde 3 grupta incelenebilir. Bunlar;

İnsan Ajanı: Effektörler için eller, bacaklar ve ağız gibi diğer organlarla sensörlerin yerini alan gözler, kulaklar, burun, dil ve deri gibi duyu organları vardır.
Robotik Ajan: Sensörlerin yerine kızıl ötesi bulucuların ve kameraların olduğu ve effektörlerin yerine ise motorların ve aktüatörlerin olduğu bir yapıya sahiptir.
Yazılım Ajanı: Programlar ve eylemler olarak bit dizelerine kodlanır.

Ülkemiz açısından yapay zekâ kapasitesi diğer bir deyişle kurumsal kapasitesi nasıl oluşturulacak?

Yapay zekâ alanında, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca başlangıç niteliğinde gerekli adımlar atılmış ve atılmaya devam edilmektedir. Ancak daha fazlası gerekmektedir. Atılması gerekli bu adımlar şöyle özetlenebilir:

Sanayi devrimi ve bu devrimin sonuçları kamu kurumları, sektör temsilcileri ve sivil toplum örgütleriyle birlikte bütün kesimleri etkileyeceğinden bu devrime gerek hazırlık aşamasında gerekse geçiş aşamasında bütün paydaşların aktif katılımı sağlanmalıdır.
Bakanlıklar nezdinde aynı zamanda ayrı bir birim olarak yapay zekâ laboratuvarları kurulmalıdır.
Yapay zekâ için önemli bir yeri olan verinin sistematize edilmesi ve bir standarda kavuşturulması gerekir. Bu aynı zamanda sanayi 4.0’ın altyapısı açısından da büyük önem arz etmektedir.
Çoğrafi bölge ölçeğinde üniversitelerle ve sanayiyle doğrudan bağlantılı olarak yapay zekâ, derin öğrenme enstitüleri ve yapay zekâ laboratuvarları kurulmalıdır. Günümüzde bahsedilen bu atımları atan ülkeler mevcuttur.
Yapay zekâ ve yapay zekâ teknolojileri alanında en az yüksek lisans düzeyinde programlar açılması ve bu programların üniversitelerde yaygınlaştırılmasının önü açılmalı ve yaygınlaştırılması teşvik edilmelidir.
Özellikle üniversitelerin temel bilimlerinin olduğu bölümlerde hiç olmazsa temel seviyede yapay zekâ ve onun branşları zorunlu ders haline getirilmelidir. Aynı zamanda ilk ve orta öğrenim düzeyinde yapay zekâ ve programlama dillerine giriş niteliğinde dersler müfredata eklenmelidir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde önemini ve işlevselliğini ayrıca vurgulamak için “Yapay Zekâ Komisyonu” kurulmalıdır.
Kamuoyunda doğrudan yapay zekâya ve yazılım faaliyetlerini özendirmeye yönelik farkındalık faaliyetleri bütün yönleriyle başlatılmalıdır.
Bakanlıklar nezdinde yapılacak çalışmalar süreci görmek adına en az 3’er aylık dönemler halinde ve ilerleme raporları şeklinde seçilecek koordinatör kurum ya da kuruluş başkanlığı nezdinde ele alınması, değerlendirilmesi ve atılacak adımların belirlenmesi gerekmektedir.
İşe alım süreçleri şeffaflaştırılması, objektif kriterlere bağlanması ve alanında en iyi insan kaynağının istihdam edilmesine yönelik önlemler alınması 4. sanayi devrimine geçişe ivme kazandıracaktır.
Özel sektörde yapay zekâ alanında nitelikli eğitim verilmesine ve yaygınlaştırılmasına yönelik yeni teşvik mekanizmaları devreye sokulması ve bu özel sektör kurum ya da kuruluşlarının etkili bir şekilde denetlenmesi gerekmektedir.
Yapay zekânın sağlayacağı katma değeri en yüksek seviyeye çıkarmanın yolu disiplinler arası çalışmalardan geçtiğinden disiplinler arası çalışmalar özendirilmeli, ortak çalışma kültürü ve iklimi oluşturulmalıdır.

Yukarıda bahsedilenler öneri mahiyetinde olmakla birlikte dünyadaki trendler de bu yönde bir gelişim gösterdiğinden bizim dışımızda atılması zorunlu atımlardır. Bir örnekle somutlaştırmak gerekirse, bu süreç hepimizin yakından aşina olduğu ve kamuoyunda uzmanlar tarafından sıkça dile getirilen ve herkes tarafından kabul gören gelecekte olması kaçınılmaz İstanbul depremiyle benzerlik gösteriyor. Bu noktada söylenebilecek en önemli şey, eğer bu deprem kaçınılmazsa şimdiden şehrin altyapısını bu depreme hazırlamak ve diğer önlemlerin alınmasıdır. 4. sanayi devriminin için de durum aynıdır; eğer toplumu bütün yönleriyle etkileyecek 4. sanayi devrimine 2025 yılında tamamen geçilecekse, ülkemiz, yapay zekâ altyapısını ve ekosistemini ona göre oluşturmak ve dizayn etmek zorundadır. Zira yapay zekâ altyapısını ve ekosistemini oluşturmak sadece 4. sanayi devrimi açısından değil başlı başına büyük bir ekonomik katma değer oluşturma ya da oluşturabilme potansiyeli açısından da büyük önem arz etmektedir.

Sonuç itibariyle, bahsedilenler bütüncül bir yaklaşımla değerlendirildiğinde yapay zekânın ve yapay zekâ teknolojilerinin 4. sanayi devrimi ve ekonomik dönüşüm açısından önemi ortaya konularak farkındalık ve vizyon oluşturulmaya çalışılmıştır. Faydalı olması dileğiyle.

Not: Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.

Kaynaklar

http://www formal.stanford.edu/jmc/whatisai/node1.html

http://www8.cao.go.jp/cstp/tyousakai/ai/summary/aisociety_en.pdf

https://www.cleverism.com/industry-4-0/

http://www.europarl.europa.eu/studies

https://ai100.stanford.edu/sites/default/files/ai100report10032016fnl_singles.pdf

http://www.hutter1.net/ai/sintro2ai.pdf

http://deeplearning.net/

https://industry.gov.au

https://www.tutorialspoint.com/artificial_intelligence/artificial_intelligence_overview.htm

https://www.whitehouse.gov/sites/whitehouse.gov/files/images/EMBARGOED%20AI%20Economy%20Report.pdf